નેશનલ પેમેન્ટ્સ કોર્પોરેશન ઓફ ઈન્ડિયા (NPCI)એ દેશમાં ઓનલાઈન છેતરપિંડી અને ડિજિટલ અરેસ્ટની વધતી ઘટનાઓ અને ધમકીઓ અંગે ઓનલાઈન પેમેન્ટ યુઝર્સ માટે એડવાઈઝરી જારી કરી છે. તાજેતરમાં જ પીએમ મોદીએ મન કી બાતના એક એપિસોડમાં જણાવ્યું હતું કે ડિજિટલ અરેસ્ટ કૌભાંડને કારણે ભારતીયોએ 120.3 કરોડ રૂપિયા ગુમાવ્યા છે.
NPCIએ કહ્યું કે ડિજિટલ પેમેન્ટની પહોંચ હવે દેશના દરેક ખૂણે છે, તે દેશને ડિજિટલ તરફ લઈ જઈ રહી છે. આ સિસ્ટમે વપરાશકર્તાઓને સુરક્ષા અને સુવિધા બંને પ્રદાન કર્યા છે. જો કે, ડિજિટલ સિસ્ટમનો સુરક્ષિત રીતે ઉપયોગ કરવો અને કૌભાંડોથી બચવું મહત્વપૂર્ણ છે. કોઈપણ સંભવિત છેતરપિંડી અથવા કૌભાંડને સમયસર શોધીને તમે તમારી જાતને અને તમારા પ્રિયજનોને બચાવી શકો છો.
આવી સ્થિતિમાં, ચાલો જાણીએ કે ડિજિટલ અરેસ્ટ શું છે અને તેને શોધવા અને ટાળવા માટેના ઉપાયો શું છે…
ડિજિટલ અરેસ્ટ શું છે? ડિજિટલ અરેસ્ટ એ એક નવા પ્રકારનું સાયબર અને ઓનલાઈન કૌભાંડ છે. પોલીસ અથવા અન્ય સરકારી વિભાગોના તપાસ અધિકારીઓ હોવાનો ઢોંગ કરીને, સ્કેમર્સ પહેલા લોકોને એવું માને છે કે તેઓએ કોઈ નાણાકીય ગુનો કર્યો છે અથવા કંઈક ખરાબ થયું છે અથવા તેમના પરિવારના કોઈ સભ્ય સાથે થવાનું છે. મોટા ભાગના કેસમાં સામે બેઠેલી વ્યક્તિ પોલીસ યુનિફોર્મમાં હોય છે. આવી સ્થિતિમાં લોકો માને છે કે તે સાચું બોલી રહ્યો છે. આ પછી તેઓ તેમની જાળમાં ફસાતા રહે છે.
NPCIએ કહ્યું, આ રીતે ડિજિટલ અરેસ્ટ થાય છે
- સરકારી અધિકારીઓના નામે ફોન કોલ્સઃ જો કોઈ વ્યક્તિ પોલીસ, સીબીઆઈ, આવકવેરા અધિકારી અથવા કસ્ટમ એજન્ટ જેવી સરકારી એજન્સીઓમાંથી હોવાનો દાવો કરે તો સાવચેત રહો. ખાસ કરીને જો તેઓ દાવો કરે કે તાત્કાલિક કાનૂની કાર્યવાહી શરૂ કરવામાં આવી રહી છે અથવા જરૂરી છે, તો સાવચેત રહો. તેઓ આરોપ લગાવી શકે છે કે તમે અથવા પરિવારનો કોઈ સભ્ય મની લોન્ડરિંગ, કરચોરી અથવા ડ્રગ હેરફેર જેવા ગંભીર ગુનામાં સામેલ છો.
- ધાકધમકી આપનારી ભાષા અને ઉતાવળ: આવા છેતરપિંડી કરનારાઓ તમને વીડિયો કૉલ માટે પૂછે છે. આમાં તેઓ પોલીસ યુનિફોર્મમાં છે અને યુનિફોર્મ પર સરકારી લોગો પણ છપાયેલો છે. આ માટે તેઓ વાસ્તવિક પોલીસ સ્ટેશન જેવું સેટઅપ પણ બનાવે છે. વાટાઘાટો દરમિયાન તેઓ ઘણીવાર અરેસ્ટ અથવા તાત્કાલિક કાનૂની કાર્યવાહીની ધમકી આપે છે. તેઓ તેમની દરેક માગ પર તમારી પાસેથી ઝડપી પ્રતિસાદ ઇચ્છે છે.
- સંવેદનશીલ માહિતી અને પૈસાની માગ: ડિજિટલ અરેસ્ટ કરનારાઓ તમારી અંગત માહિતી માંગશે અથવા તમારા વિરુદ્ધના આરોપોમાંથી તમારું નામ સાફ કરવા માટે મોટી રકમની માગ કરી શકે છે. જ્યાં સુધી તપાસ પૂર્ણ ન થાય ત્યાં સુધી તેઓ તમને તેમના ખાતામાં નાણાં ટ્રાન્સફર કરવા દબાણ કરી શકે છે. તેઓ તમને તમારા નામની પુષ્ટિ કરવા, તપાસમાં મદદ કરવા અથવા રિફંડપાત્ર સિક્યોરિટી ડિપોઝિટના નામે બેંક એકાઉન્ટ અથવા UPI IDમાં પૈસા જમા કરાવવા દબાણ કરી શકે છે.
ડિજિટલ અરેસ્ટ ટાળવા શું કરવું?
- વોટ્સએપ, ફેસબુક કે ઈન્સ્ટાગ્રામ પર આવતા કોઈપણ શંકાસ્પદ કોલ્સ ઉપાડશો નહીં.
- જો તમે ફોન ઉપાડ્યો હોય તો ગભરાશો નહીં. ફક્ત તમારી વ્યક્તિગત અને નાણાકીય માહિતી શેર કરશો નહીં.
- પ્રારંભિક શંકાના કિસ્સામાં, ફોનને તરત જ ડિસ્કનેક્ટ કરો. ફોન પર લાંબી વાતચીત કરવાનું ટાળો.
- TrueCaller જેવી એપ વડે અજાણ્યા નંબર પરથી આવતા કોલને તરત જ વેરિફાય કરવાની ખાતરી કરો.
સરકારે 1.7 કરોડ સિમ કાર્ડ બંધ કર્યા
તાજેતરમાં ભારત સરકારે લગભગ 1.7 કરોડ સિમ કાર્ડ પર પ્રતિબંધ મૂક્યો છે. આ તમામ સિમ કાર્ડ નકલી આધાર કાર્ડ અને અન્ય દસ્તાવેજો દ્વારા આપવામાં આવ્યા હતા. આ સિવાય તમે સાયબર ક્રાઈમ હેલ્પલાઈન નંબર 1930 પર તેની ફરિયાદ કરી શકો છો.
